Polski Cech Flisaków, Szkutników i Sterników utworzony został
przez pasjonatów i spadkobierców tradycji przekazywanych
z pokolenia na pokolenie. Od ponad 30 lat spotykamy się nad rzekami Polski i Europy działając wspólnie podczas prac szkutniczych, spławu drewna i festiwali rzecznych.
Jako Stowarzyszenie działamy od 9 lutego 2019 roku.
Kultywujemy dziedzictwo naszych przodków – tradycje wodniackie budowy jednostek śródlądowych tratew i tradycyjnych łodzi tj.: szkut, kryp, galarów, batów, dubasów… Przybliżamy obyczaje, dbamy o pamięć i upowszechnianie zanikających, rzadkich zawodów. Staramy się jak najwierniej prezentować rzemieślniczą spuściznę
naszych pradziadów. Odtwarzamy techniki spławu drewna, tradycyjnej budowy łodzi rzecznych, jak i aspektów kulturowych związanych z zawodami stowarzyszenia.
Naszym celem jest także umożliwienie nabywania umiejętności
zawodowych. Nasi członkowie chętnie dzielą się swoją wiedzą,
doświadczeniem i kunsztem. W tym celu organizujemy flisy i szkolenia z zakresu budowy jednostek pływających. Organizujemy również szkolenia pozwalające na nabycie uprawnień do prowadzenia jednostek po drogach śródlądowych.
Na początku XX w. flisactwo zaczęło podupadać za sprawą kolei
żelaznej. Flis długodystansowy do Gdańska, a flisak jako zawód,
przestały istnieć w połowie lat sześćdziesiątych XX wieku.
Ostatnia tratwa drzewna przewoziła towar w 1968 roku.
Po wielu latach wspólnych starań Polski, Austrii, Czech, Niemiec, Łotwy i Hiszpanii, w 2022 roku, UNESCO oficjalnie zaaprobowało wniosek międzynarodowej organizacji flisackiej i wpisało Flisactwo na Reprezentatywną Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego Ludzkości.
Jesteśmy bardzo dumni z tego wyróżnienia. Uznanie Flisactwa przez UNESCO daje ogromną szansę, aby uchronić i rozpowszechnić tradycję przekazywaną z pokolenia na pokolenie – praktyki, wiedzę, idee, wartości, umiejętności wiążące się ze spławem drewna, tratwą flisacką oraz kulturą flisacką. Rozkwit flisactwa przypadał w Europie od średniowiecza do XX wieku. W tym okresie drewno było poszukiwane głównie jako materiał opałowy i budowlany. W drugiej połowie XX wieku ponownie zebrało się wielu pasjonatów, którzy starają się zachować sztukę budowania tratw i transportowania drewna rzekami. W całej Europie jest obecnie około 8 tys. osób związanych z flisactwem i zaangażowanych w ochronę tego niematerialnego dziedzictwa – pasjonatów, którzy rozwijają to rzemiosło i przekazują umiejętności kolejnym pokoleniom.
Stowarzyszenie Polski Cech Flisaków, Szkutników i Sterników zostało wskazane w decyzji UNESCO jako jeden z dwóch polskich nosicieli tradycji flisackich.
FLIS KANAŁEM ELBLĄSKIM
Film dokumentuje próbę rekonstrukcji historycznej flisów odbywających się na Kanale Elbląskim od początku jego istnienia.
Skupiliśmy się głównie na odtworzeniu specyficznych, kanałowych technik flisackich oraz samej budowie tratwy, zgodnie z zapisami z połowy XIX w. Film jest dokumentalnym zapisem 150 kilometrów flisu na jednej z głównych osi Kanału Elbląskiego Iława – Elbląg, uzupełnionym subiektywnymi, często emocjonalnymi wypowiedziami uczestników tego przedsięwzięcia. Produkcja filmu, jako element projektu pt. „Flisacy” została dofinansowana z funduszy Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa, w ramach programu Narodowego Instytutu Dziedzictwa – Wspólnie dla Dziedzictwa.